Post by Stelios Dasos on May 23, 2015 23:06:21 GMT 2
Στην αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης είναι αρκετές οι περιπτώσεις που οι αυξημένες απαιτήσεις παρέμβασης ξεπερνούν τις εκάστοτε κρατικές δυνατότητες είτε σε πραγματική βάση, είτε στο μέτρο των πραγμάτων που διατίθενται σε αυτόν τον τομέα. Έτσι, παγκοσμίως η τάση που αναπτύσσεται είναι η αυτοδιαχείριση των καταστάσεων όπως εκφράζεται από το θεσμό (ή κίνημα) του εθελοντισμού.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) σε μια πρώτη προσπάθεια οργάνωσης της κοινωνίας σε δίκτυα και την ανάδειξη την αποτελεσματικότητας των Εθελοντικών Οργανώσεων (ΕΟ) και των δυνατοτήτων παρέμβασης που έχουν, λειτούργησε πιλοτικά από το 2001, το Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας, (το οποίο θεσμοθετήθηκε με νόμο ένα χρόνο αργότερα), με σκοπό την πιο συστηματική αξιοποίηση των ΕΟ στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Οι εθελοντικές οργανώσεις θεωρούνται πόροι και συμμετέχουν ενεργά στο σύστημα Πολιτικής Προστασίας.
Σήμερα στη ΓΓΠΠ τηρείται Μητρώο Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας όπου οι ΕΟ εντάσσονται σε αυτό με Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας με ειδική αναφορά στην χωρική εμβέλεια δράσης τους (Επικράτεια, Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμος) και η επιχειρησιακή τους ένταξη προβλέπεται με την ενεργή συμμετοχή τους στα Συντονιστικά Όργανα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθμού.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) σε μια πρώτη προσπάθεια οργάνωσης της κοινωνίας σε δίκτυα και την ανάδειξη την αποτελεσματικότητας των Εθελοντικών Οργανώσεων (ΕΟ) και των δυνατοτήτων παρέμβασης που έχουν, λειτούργησε πιλοτικά από το 2001, το Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας, (το οποίο θεσμοθετήθηκε με νόμο ένα χρόνο αργότερα), με σκοπό την πιο συστηματική αξιοποίηση των ΕΟ στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Οι εθελοντικές οργανώσεις θεωρούνται πόροι και συμμετέχουν ενεργά στο σύστημα Πολιτικής Προστασίας.
Σήμερα στη ΓΓΠΠ τηρείται Μητρώο Εθελοντικών Οργανώσεων Πολιτικής Προστασίας όπου οι ΕΟ εντάσσονται σε αυτό με Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας με ειδική αναφορά στην χωρική εμβέλεια δράσης τους (Επικράτεια, Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμος) και η επιχειρησιακή τους ένταξη προβλέπεται με την ενεργή συμμετοχή τους στα Συντονιστικά Όργανα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθμού.
Οι προβληματικές πτυχές στην λειτουργία του Εθελοντισμού
Στον τομέα του Εθελοντισμού της Πολιτικής Προστασίας στην πραγματικότητα έχει αναπτυχθεί ένα «ερμαφρόδιτο» σύστημα με δομικά, οργανωτικά, νομικά και οικονομικά προβλήματα, διοικητικών ασαφειών και λειτουργιών. Εδώ και αρκετά χρόνια εξακολουθεί να εκκρεμεί η ψήφιση ενιαίων νομοθετικών κανόνων οι οποίοι θα ρυθμίζουν συνολικά την οργάνωση τη δομή, το πλαίσιο λειτουργίας και αξιοποίησης των εθελοντικών οργανώσεων.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που τελικά δημιουργείται στη χώρα μας, είναι το ζητούμενο. Οι εθελοντικές οργανώσεις δε συμμετέχουν ενεργά ούτε στον επιχειρησιακό σχεδιασμό ετοιμότητας, ούτε και κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης όπως αυτό ρητά προβλέπεται στο θεσμικό μας πλαίσιο.
Είναι αρκετές οι περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι η εθελοντική συμμετοχή είναι χαμένος χρόνος εξαιτίας της μη σωστής αξιοποίησής τους και οργάνωσης από τους κρατικούς φορείς.
Μια ποικιλία παραγόντων (μεμονωμένα ή συμπληρωματικά) λειτουργούν όχι μόνο ως αντικίνητρα στην εθελοντική δράση αλλά επιπλέον ευθύνονται και για την επικρατούσα τάση της ελλιπούς αξιοποίησης του εθελοντικού κινήματος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Οι παράγοντες αυτοί που έχουν πολλάκις επισημανθεί έχουν ως εξής:
H έλλειψη καθορισμένων και αντικειμενικών κανόνων ένταξης στο Μητρώο της ΓΓΠΠ, αξιολόγησης του έργου των ΕΟ και των χρηματοδοτήσεων δημιουργεί ένα ασαφές σύστημα εθελοντικής δράσης.
Είναι συνήθης η πρακτική, οι ΕΟ να εντάσσονται στα αντίστοιχα μητρώα είτε με βάσει τα στοιχεία που δηλώνουν οι ίδιες στην αίτησή τους, είτε μέσω προσωπικών επαφών των ΕΟ με τους υπεύθυνους των κρατικών φορέων. Κανείς δεν γνωρίζει με επίσημα ακριβή στοιχεία ποια είναι η πραγματική συνεισφορά αυτών των οργανώσεων (εμβέλεια δράσης, επιχειρησιακή ετοιμότητα, πλήθος εθελοντών, εκπαίδευση κτλ) ώστε να αξιοποιηθούν ανάλογα και πολύς λόγος γίνεται για το φαινόμενο των «ομάδων – σφραγίδων». Δηλαδή, των ΕΟ οι οποίες αν και παρουσιάζονται εγγεγραμμένες στα σχετικά μητρώα που τηρούνται από τους κρατικούς οργανισμούς και απολαμβάνουν ενισχύσεων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, εντέλει δεν επιτελούν καμία ουσιαστική δράση. Οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις συντελούν σε αυτό το φαινόμενο, αφού δεν υπάρχει πρόβλεψη απένταξης των ΕΟ αν αυτό απαιτείται για οποιοδήποτε λόγο (ανενεργή ΕΟ, διάλυση ΕΟ κτλ).
Στον τομέα του Εθελοντισμού της Πολιτικής Προστασίας στην πραγματικότητα έχει αναπτυχθεί ένα «ερμαφρόδιτο» σύστημα με δομικά, οργανωτικά, νομικά και οικονομικά προβλήματα, διοικητικών ασαφειών και λειτουργιών. Εδώ και αρκετά χρόνια εξακολουθεί να εκκρεμεί η ψήφιση ενιαίων νομοθετικών κανόνων οι οποίοι θα ρυθμίζουν συνολικά την οργάνωση τη δομή, το πλαίσιο λειτουργίας και αξιοποίησης των εθελοντικών οργανώσεων.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που τελικά δημιουργείται στη χώρα μας, είναι το ζητούμενο. Οι εθελοντικές οργανώσεις δε συμμετέχουν ενεργά ούτε στον επιχειρησιακό σχεδιασμό ετοιμότητας, ούτε και κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης όπως αυτό ρητά προβλέπεται στο θεσμικό μας πλαίσιο.
Είναι αρκετές οι περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι η εθελοντική συμμετοχή είναι χαμένος χρόνος εξαιτίας της μη σωστής αξιοποίησής τους και οργάνωσης από τους κρατικούς φορείς.
Μια ποικιλία παραγόντων (μεμονωμένα ή συμπληρωματικά) λειτουργούν όχι μόνο ως αντικίνητρα στην εθελοντική δράση αλλά επιπλέον ευθύνονται και για την επικρατούσα τάση της ελλιπούς αξιοποίησης του εθελοντικού κινήματος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Οι παράγοντες αυτοί που έχουν πολλάκις επισημανθεί έχουν ως εξής:
H έλλειψη καθορισμένων και αντικειμενικών κανόνων ένταξης στο Μητρώο της ΓΓΠΠ, αξιολόγησης του έργου των ΕΟ και των χρηματοδοτήσεων δημιουργεί ένα ασαφές σύστημα εθελοντικής δράσης.
Είναι συνήθης η πρακτική, οι ΕΟ να εντάσσονται στα αντίστοιχα μητρώα είτε με βάσει τα στοιχεία που δηλώνουν οι ίδιες στην αίτησή τους, είτε μέσω προσωπικών επαφών των ΕΟ με τους υπεύθυνους των κρατικών φορέων. Κανείς δεν γνωρίζει με επίσημα ακριβή στοιχεία ποια είναι η πραγματική συνεισφορά αυτών των οργανώσεων (εμβέλεια δράσης, επιχειρησιακή ετοιμότητα, πλήθος εθελοντών, εκπαίδευση κτλ) ώστε να αξιοποιηθούν ανάλογα και πολύς λόγος γίνεται για το φαινόμενο των «ομάδων – σφραγίδων». Δηλαδή, των ΕΟ οι οποίες αν και παρουσιάζονται εγγεγραμμένες στα σχετικά μητρώα που τηρούνται από τους κρατικούς οργανισμούς και απολαμβάνουν ενισχύσεων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, εντέλει δεν επιτελούν καμία ουσιαστική δράση. Οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις συντελούν σε αυτό το φαινόμενο, αφού δεν υπάρχει πρόβλεψη απένταξης των ΕΟ αν αυτό απαιτείται για οποιοδήποτε λόγο (ανενεργή ΕΟ, διάλυση ΕΟ κτλ).